Radioterapia jest jedn\u0105 z metod leczenia nowotwor\u00f3w, w kt\u00f3rej wykorzystuje si\u0119 promieniowanie jonizuj\u0105ce w celu zniszczenia kom\u00f3rek nowotworowych. W odr\u00f3\u017cnieniu od leczenia systemowego, radioterapia,\u00a0 podobnie jak chirurgia jest leczeniem miejscowym, co oznacza, \u017ce w spos\u00f3b wybi\u00f3rczy oddzia\u0142ywuje wy\u0142\u0105cznie na okolic\u0119, kt\u00f3ra jest napromieniana. Mo\u017ce by\u0107 stosowana jako jeden z element\u00f3w leczenia radykalnego (w celu wyleczenia) albo w leczeniu paliatywnym \u2013 w\u00f3wczas jej zadaniem jest przede wszystkim ograniczenie zasi\u0119gu zmiany nowotworowej i zmniejszenie dolegliwo\u015bci b\u00f3lowych.<\/p>\n
Radioterapia najcz\u0119\u015bciej wykorzystywana jest jako metoda samodzielna ale te\u017c mo\u017ce by\u0107 kojarzona z leczeniem systemowym (np. z trastuzumabem czy hormonoterapi\u0105). W przypadku raka piersi mo\u017ce by\u0107 stosowana na ka\u017cdym etapie leczenia.<\/p>\n
Uzupe\u0142niaj\u0105ce leczenie oszcz\u0119dzaj\u0105ce pier\u015b<\/strong><\/p>\n Radioterapia jest stosowana jako sta\u0142y element uzupe\u0142niaj\u0105cego leczenia operacyjnego u chorych zakwalifikowanych do zabiegu zaoszcz\u0119dzenia piersi. Leczenie chirurgiczne do\u015b\u0107 cz\u0119sto poprzedzone jest chemio- lub hormonoterapi\u0105 a zesp\u00f3\u0142 lekarzy (onkolog, chirurg, radiolog) podejmuje decyzj\u0119 o zakresie operacji. Je\u015bli chora potwierdza wol\u0119 leczenia oszcz\u0119dzaj\u0105cego musi by\u0107 r\u00f3wnie\u017c \u015bwiadoma, \u017ce po operacji b\u0119dzie konieczno\u015b\u0107 przeprowadzenia tzw. uzupe\u0142niaj\u0105cej radioterapii maj\u0105cej na celu zmniejszenie ryzyka nawrotu choroby. Alternatyw\u0105 jest usuni\u0119cie ca\u0142ej piersi i w zale\u017cno\u015bci od zaawansowania choroby, r\u00f3wnie\u017c pachowych w\u0119z\u0142\u00f3w ch\u0142onnych.<\/p>\n Po leczeniu oszcz\u0119dzaj\u0105cym czyli usuni\u0119ciu guza i tzw. w\u0119z\u0142\u00f3w wartowniczych albo wyci\u0119ciu pachowych w\u0119z\u0142\u00f3w ch\u0142onnych pacjentka jest kierowana do Zak\u0142adu Teleterapii (zazwyczaj w ci\u0105gu 2-3 tyg. od operacji) w celu zaplanowania na\u015bwietlania. Konieczne jest w\u00f3wczas wykonanie tomografii komputerowej dla potrzeb w\u0142a\u015bciwego planowania radioterapii, najcz\u0119\u015bciej te\u017c na sk\u00f3rze pacjentki zaznacza si\u0119 markerem kreski lub tatuuje kropeczki u\u0142atwiaj\u0105ce odtwarzanie u\u0142o\u017cenie pacjentki na aparacie do napromieniania. Plan radioterapii jest przygotowywany przez fizyk\u00f3w i lekarzy i trwa ok. 10 dni. Napromieniany obszar najcz\u0119\u015bciej obejmuje pier\u015b i doln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 pachy ale w niekt\u00f3rych przypadkach konieczne jest obj\u0119cie napromienianiem tak\u017ce okolicy nadobojczykowej.<\/p>\n Napromieniania zazwyczaj realizowane s\u0105 codziennie, w ci\u0105gu trzech tygodni (z wy\u0142\u0105czeniem weekend\u00f3w), jeden seans trwa ok. 20 minut. W trakcie napromieniania nale\u017cy le\u017ce\u0107 nieruchomo i p\u0142ytko oddycha\u0107, \u017ceby zapewni\u0107 maksymaln\u0105 odtwarzalno\u015b\u0107 napromienianych obszar\u00f3w. Leczenie jest bezbolesne a promieniowanie niewidoczne. W miar\u0119 up\u0142ywu czasu sk\u00f3ra piersi mo\u017ce si\u0119 zar\u00f3\u017cowi\u0107 i zaczerwieni\u0107, zdarza si\u0119, \u017ce sk\u00f3ra w okolicy pachy lub w fa\u0142dzie podpiersiowym zaczyna si\u0119 z\u0142uszcza\u0107 \u2013 w\u00f3wczas trzeba si\u0119 zg\u0142osi\u0107 do lekarza z pro\u015bb\u0105 o wypisanie odpowiednich lekarstw \u0142agodz\u0105cych odczyn popromienny.<\/p>\n W trakcie leczenia i oko\u0142o dw\u00f3ch tygodni od jego zako\u0144czenia nale\u017cy bardzo dba\u0107 o obszar napromienianej sk\u00f3ry. Ubranie powinno by\u0107 przewiewne i nie dra\u017cni\u0105ce sk\u00f3ry, najlepiej z w\u0142\u00f3kien naturalnych, obszar napromieniany nale\u017cy my\u0107 letni\u0105 wod\u0105 z niewielk\u0105 ilo\u015bci\u0105 detergentu i delikatnie osusza\u0107 r\u0119cznikiem i nie wystawia\u0107 na dzia\u0142anie s\u0142o\u0144ca.<\/p>\n W niekt\u00f3rych sytuacjach klinicznych konieczne jest zastosowanie dodatkowego napromieniania na okolic\u0119 lo\u017cy po usuni\u0119tym guzie \u2013 mo\u017ce to by\u0107 radioterapia tzw. wi\u0105zk\u0105 zewn\u0119trzn\u0105, np. 3 frakcje albo brachyterapia. W tym drugim przypadku konieczna jest kilkudniowa hospitalizacja z za\u0142o\u017ceniem w okolic\u0119 usuni\u0119tego guza specjalnych aplikator\u00f3w zawieraj\u0105cy \u017ar\u00f3d\u0142o promieniowania.<\/p>\n Zdarza si\u0119 r\u00f3wnie\u017c, \u017ce i u chorych po amputacji piersi konieczna jest uzupe\u0142niaj\u0105ca radioterapia. W\u00f3wczas, w zale\u017cno\u015bci od sytuacji klinicznej na\u015bwietla si\u0119 \u015bcian\u0119 klatki piersiowej z lub bez okolicy regionalnych w\u0119z\u0142\u00f3w ch\u0142onnych.<\/p>\n Radioterapia paliatywna<\/strong><\/p>\n Najcz\u0119\u015bciej paliatywna radioterapia stosowana jest u chorych, u kt\u00f3rych powsta\u0142y przerzuty odleg\u0142e, s\u0105 one najcz\u0119\u015bciej umiejscowione w ko\u015bciach, m\u00f3zgu i narz\u0105dach mi\u0105\u017cszowych. W\u00f3wczas, w zale\u017cno\u015bci od rozleg\u0142o\u015bci zmiany i jej lokalizacji stosuje si\u0119 kr\u00f3tsze schematy frakcjonowania o wy\u017cszej dawce (od jednej do 10 frakcji). W trakcie napromienia na m\u00f3zgowie zdarza si\u0119 czasem przej\u015bciowy obrz\u0119k m\u00f3zgu objawiaj\u0105cy si\u0119 nudno\u015bciami i b\u00f3lem g\u0142owy, w\u00f3wczas koniecznie trzeba zg\u0142osi\u0107 si\u0119 do lekarza, kt\u00f3ry zaordynuje leki przeciw obrz\u0119kowe.<\/p>\n W przypadku lokalizacji zmian w ko\u015bciach d\u0142ugich z regu\u0142y nie obserwujemy objaw\u00f3w niepo\u017c\u0105danych, rzadko dochodzi do przej\u015bciowego nasilenia b\u00f3lu w napromienianej okolicy.\u00a0 Z kolei, u cz\u0119\u015bci chorych napromienianych paliatywnie na miednic\u0119 mog\u0105 pojawi\u0107 si\u0119 zaburzenia jelitowe takie jak wzd\u0119cia, b\u00f3le brzucha czy biegunka, objawy te najcz\u0119\u015bciej ust\u0119puj\u0105 po kilku dniach od zako\u0144czenia leczenia, a lekarz przed rozpocz\u0119ciem leczenia poinformuje o zachowaniu specjalnej diety na czas leczenia. Nale\u017cy pami\u0119ta\u0107, \u017ce radioterapia pozwala u znacznej liczby chorych uzyska\u0107 zmniejszenie dolegliwo\u015bci b\u00f3lowych, nawet na d\u0142ugi okres czasu.<\/p>\n W przypadku izolowanych przerzut\u00f3w do narz\u0105d\u00f3w mi\u0105\u017cszowych (np. w\u0105troba, p\u0142uca) mo\u017cna zastosowa\u0107 tzw. radioterapi\u0119 stereotaktyczn\u0105, kt\u00f3ra umo\u017cliwia podanie stosunkowo wysokiej dawki na ograniczony obszar. Warunkiem tej terapii jest brak wcze\u015bniejszej radioterapii na t\u0119 okolic\u0119.<\/p>\n Wskazaniem do radioterapii jest tak\u017ce posta\u0107 miejscowo zaawansowanego, nieoperacyjnego raka piersi \u2013 w takich sytuacjach chore s\u0105 najcz\u0119\u015bciej kwalifikowane do napromieniania piersi wraz z regionalnymi w\u0119z\u0142ami ch\u0142onnymi przy zastosowaniu podobnych technik jak w przypadku leczenia oszcz\u0119dzaj\u0105cego ale przy wy\u017cszych dawkach. Z kolei, w przypadku nawrotu miejscowego, je\u015bli wcze\u015bniej chora nie otrzyma\u0142a radykalnego napromieniania na t\u0119 okolic\u0119 z powodzeniem mo\u017cna zastosowa\u0107 napromienianie nawet z intencj\u0105 radykaln\u0105.<\/p>\n Aspekt psychologiczny diagnozy.<\/strong><\/p>\n Diagnoza choroby nowotworowej jest bardzo trudnym do\u015bwiadczeniem dla ka\u017cdego cz\u0142owieka, dotychczasowe sposoby radzenia sobie przestaj\u0105 dzia\u0142a\u0107, pojawiaj\u0105 si\u0119 silne emocje, z kt\u00f3rymi nie wiemy co zrobi\u0107. Staramy si\u0119 by\u0107 silne i \u201enie poddawa\u0107 si\u0119\u201d a z drugiej strony potrzebujemy p\u0142aka\u0107, z\u0142o\u015bci\u0107 si\u0119 czy ba\u0107. Te trudne emocje s\u0105 zrozumia\u0142\u0105 reakcj\u0105 na wiadomo\u015b\u0107 o diagnozie. Powinny\u015bmy mie\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 wyra\u017cania ich i mie\u0107 wsparcie kogo\u015b, kto zechce je us\u0142ysze\u0107, przyj\u0105\u0107, uzna\u0107.<\/p>\n Od momentu us\u0142yszenia diagnozy raka wiele os\u00f3b przechodzi przez okres smutku i \u017calu. Op\u0142akuj\u0105 utrat\u0119 zdrowia i pewno\u015bci w swoim \u017cyciu. Ten okres smutku mo\u017ce wygl\u0105da\u0107 jak depresja kliniczna, ale to nie jest to samo. \u017ba\u0142owanie \u2013 do\u015bwiadczanie smutku, l\u0119ku, p\u0142acz s\u0105 normalnymi, zdrowymi reakcjami na wiadomo\u015b\u0107 o powa\u017cnych k\u0142opotach zdrowotnych. Zwykle nie trwa to d\u0142ugo i jest normaln\u0105 reakcj\u0105 na znacz\u0105c\u0105 zmian\u0119 w naszym \u017cyciu.<\/p>\n W tym czasie pojawiaj\u0105 si\u0119 te\u017c trudne pytania:<\/p>\n Pierwszym pytaniem, kt\u00f3re najcz\u0119\u015bciej zadaj\u0105 osoby po tym, jak zosta\u0142y zdiagnozowane na raka jest \u201eDlaczego ja?\u201d, \u201eCo zrobi\u0142am nie tak?\u201d Wobec braku odpowiedzi medycznej ludzie sami tworz\u0105 w\u0142asne teorie na ten temat. Niekt\u00f3rzy s\u0105 przekonani, \u017ce zostali ukarani za co\u015b co zrobili, albo czego nie zrobili w przesz\u0142o\u015bci. Inni my\u015bl\u0105, \u017ce gdyby zrobili co\u015b w \u017cyciu inaczej, zapobiegliby chorobie.<\/p>\n Je\u015bli masz takie uczucia, pami\u0119taj, \u017ce nie jeste\u015b odosobniona. Takie my\u015bli i przekonania s\u0105 powszechne u chorych na raka. Pami\u0119taj, \u017ce choroba nie jest kar\u0105 za twoje przesz\u0142e dzia\u0142ania. Nie skupiaj si\u0119 na obwinianiu siebie, albo szukaniu sposob\u00f3w jak m\u00f3g\u0142by\u015b zapobiec chorobie.<\/p>\n Radioterapia jest jedn\u0105 z metod leczenia nowotwor\u00f3w, w kt\u00f3rej wykorzystuje si\u0119 promieniowanie jonizuj\u0105ce w celu zniszczenia kom\u00f3rek nowotworowych. W odr\u00f3\u017cnieniu od leczenia systemowego, radioterapia,\u00a0 podobnie jak chirurgia jest leczeniem miejscowym, co oznacza, \u017ce w spos\u00f3b wybi\u00f3rczy oddzia\u0142ywuje wy\u0142\u0105cznie na okolic\u0119, kt\u00f3ra jest napromieniana. Mo\u017ce by\u0107 stosowana jako jeden z element\u00f3w leczenia radykalnego (w celu wyleczenia) albo w leczeniu paliatywnym \u2013 w\u00f3wczas jej zadaniem jest przede wszystkim ograniczenie zasi\u0119gu zmiany nowotworowej i zmniejszenie dolegliwo\u015bci b\u00f3lowych.<\/p>\n Radioterapia najcz\u0119\u015bciej wykorzystywana jest jako metoda samodzielna ale te\u017c mo\u017ce by\u0107 kojarzona z leczeniem systemowym (np. z trastuzumabem czy hormonoterapi\u0105). W przypadku raka piersi mo\u017ce by\u0107 stosowana na ka\u017cdym etapie leczenia.<\/p>\n Uzupe\u0142niaj\u0105ce leczenie oszcz\u0119dzaj\u0105ce pier\u015b<\/strong><\/p>\n Radioterapia jest stosowana jako sta\u0142y element uzupe\u0142niaj\u0105cego leczenia operacyjnego u chorych zakwalifikowanych do zabiegu zaoszcz\u0119dzenia piersi. Leczenie chirurgiczne do\u015b\u0107 cz\u0119sto poprzedzone jest chemio- lub hormonoterapi\u0105 a zesp\u00f3\u0142 lekarzy (onkolog, chirurg, radiolog) podejmuje decyzj\u0119 o zakresie operacji. Je\u015bli chora potwierdza wol\u0119 leczenia oszcz\u0119dzaj\u0105cego musi by\u0107 r\u00f3wnie\u017c \u015bwiadoma, \u017ce po operacji b\u0119dzie konieczno\u015b\u0107 przeprowadzenia tzw. uzupe\u0142niaj\u0105cej radioterapii maj\u0105cej na celu zmniejszenie ryzyka nawrotu choroby. Alternatyw\u0105 jest usuni\u0119cie ca\u0142ej piersi i w zale\u017cno\u015bci od zaawansowania choroby, r\u00f3wnie\u017c pachowych w\u0119z\u0142\u00f3w ch\u0142onnych.<\/p>\n Po leczeniu oszcz\u0119dzaj\u0105cym czyli usuni\u0119ciu guza i tzw. w\u0119z\u0142\u00f3w wartowniczych albo wyci\u0119ciu pachowych w\u0119z\u0142\u00f3w ch\u0142onnych pacjentka jest kierowana do Zak\u0142adu Teleterapii (zazwyczaj w ci\u0105gu 2-3 tyg. od operacji) w celu zaplanowania na\u015bwietlania. Konieczne jest w\u00f3wczas wykonanie tomografii komputerowej dla potrzeb w\u0142a\u015bciwego planowania radioterapii, najcz\u0119\u015bciej te\u017c na sk\u00f3rze pacjentki zaznacza si\u0119 markerem kreski lub tatuuje kropeczki u\u0142atwiaj\u0105ce odtwarzanie u\u0142o\u017cenie pacjentki na aparacie do napromieniania. Plan radioterapii jest przygotowywany przez fizyk\u00f3w i lekarzy i trwa ok. 10 dni. Napromieniany obszar najcz\u0119\u015bciej obejmuje pier\u015b i doln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 pachy ale w niekt\u00f3rych przypadkach konieczne jest obj\u0119cie napromienianiem tak\u017ce okolicy nadobojczykowej.<\/p>\n Napromieniania zazwyczaj realizowane s\u0105 codziennie, w ci\u0105gu trzech tygodni (z wy\u0142\u0105czeniem weekend\u00f3w), jeden seans trwa ok. 20 minut. W trakcie napromieniania nale\u017cy le\u017ce\u0107 nieruchomo i p\u0142ytko oddycha\u0107, \u017ceby zapewni\u0107 maksymaln\u0105 odtwarzalno\u015b\u0107 napromienianych obszar\u00f3w. Leczenie jest bezbolesne a promieniowanie niewidoczne. W miar\u0119 up\u0142ywu czasu sk\u00f3ra piersi mo\u017ce si\u0119 zar\u00f3\u017cowi\u0107 i zaczerwieni\u0107, zdarza si\u0119, \u017ce sk\u00f3ra w okolicy pachy lub w fa\u0142dzie podpiersiowym zaczyna si\u0119 z\u0142uszcza\u0107 \u2013 w\u00f3wczas trzeba si\u0119 zg\u0142osi\u0107 do lekarza z pro\u015bb\u0105 o wypisanie odpowiednich lekarstw \u0142agodz\u0105cych odczyn popromienny.<\/p>\n W trakcie leczenia i oko\u0142o dw\u00f3ch tygodni od jego zako\u0144czenia nale\u017cy bardzo dba\u0107 o obszar napromienianej sk\u00f3ry. Ubranie powinno by\u0107 przewiewne i nie dra\u017cni\u0105ce sk\u00f3ry, najlepiej z w\u0142\u00f3kien naturalnych, obszar napromieniany nale\u017cy my\u0107 letni\u0105 wod\u0105 z niewielk\u0105 ilo\u015bci\u0105 detergentu i delikatnie osusza\u0107 r\u0119cznikiem i nie wystawia\u0107 na dzia\u0142anie s\u0142o\u0144ca.<\/p>\n W niekt\u00f3rych sytuacjach klinicznych konieczne jest zastosowanie dodatkowego napromieniania na okolic\u0119 lo\u017cy po usuni\u0119tym guzie \u2013 mo\u017ce to by\u0107 radioterapia tzw. wi\u0105zk\u0105 zewn\u0119trzn\u0105, np. 3 frakcje albo brachyterapia. W tym drugim przypadku konieczna jest kilkudniowa hospitalizacja z za\u0142o\u017ceniem w okolic\u0119 usuni\u0119tego guza specjalnych aplikator\u00f3w zawieraj\u0105cy \u017ar\u00f3d\u0142o promieniowania.<\/p>\n Zdarza si\u0119 r\u00f3wnie\u017c, \u017ce i u chorych po amputacji piersi konieczna jest uzupe\u0142niaj\u0105ca radioterapia. W\u00f3wczas, w zale\u017cno\u015bci od sytuacji klinicznej na\u015bwietla si\u0119 \u015bcian\u0119 klatki piersiowej z lub bez okolicy regionalnych w\u0119z\u0142\u00f3w ch\u0142onnych.<\/p>\n Radioterapia paliatywna<\/strong><\/p>\n Najcz\u0119\u015bciej paliatywna radioterapia stosowana jest u chorych, u kt\u00f3rych powsta\u0142y przerzuty odleg\u0142e, s\u0105 one najcz\u0119\u015bciej umiejscowione w ko\u015bciach, m\u00f3zgu i narz\u0105dach mi\u0105\u017cszowych. W\u00f3wczas, w zale\u017cno\u015bci od rozleg\u0142o\u015bci zmiany i jej lokalizacji stosuje si\u0119 kr\u00f3tsze schematy frakcjonowania o wy\u017cszej dawce (od jednej do 10 frakcji). W trakcie napromienia na m\u00f3zgowie zdarza si\u0119 czasem przej\u015bciowy obrz\u0119k m\u00f3zgu objawiaj\u0105cy si\u0119 nudno\u015bciami i b\u00f3lem g\u0142owy, w\u00f3wczas koniecznie trzeba zg\u0142osi\u0107 si\u0119 do lekarza, kt\u00f3ry zaordynuje leki przeciw obrz\u0119kowe.<\/p>\n W przypadku lokalizacji zmian w ko\u015bciach d\u0142ugich z regu\u0142y nie obserwujemy objaw\u00f3w niepo\u017c\u0105danych, rzadko dochodzi do przej\u015bciowego nasilenia b\u00f3lu w napromienianej okolicy.\u00a0 Z kolei, u cz\u0119\u015bci chorych napromienianych paliatywnie na miednic\u0119 mog\u0105 pojawi\u0107 si\u0119 zaburzenia jelitowe takie jak wzd\u0119cia, b\u00f3le brzucha czy biegunka, objawy te najcz\u0119\u015bciej ust\u0119puj\u0105 po kilku dniach od zako\u0144czenia leczenia, a lekarz przed rozpocz\u0119ciem leczenia poinformuje o zachowaniu specjalnej diety na czas leczenia. Nale\u017cy pami\u0119ta\u0107, \u017ce radioterapia pozwala u znacznej liczby chorych uzyska\u0107 zmniejszenie dolegliwo\u015bci b\u00f3lowych, nawet na d\u0142ugi okres czasu.<\/p>\n W przypadku izolowanych przerzut\u00f3w do narz\u0105d\u00f3w mi\u0105\u017cszowych (np. w\u0105troba, p\u0142uca) mo\u017cna zastosowa\u0107 tzw. radioterapi\u0119 stereotaktyczn\u0105, kt\u00f3ra umo\u017cliwia podanie stosunkowo wysokiej dawki na ograniczony obszar. Warunkiem tej terapii jest brak wcze\u015bniejszej radioterapii na t\u0119 okolic\u0119.<\/p>\n Wskazaniem do radioterapii jest tak\u017ce posta\u0107 miejscowo zaawansowanego, nieoperacyjnego raka piersi \u2013 w takich sytuacjach chore s\u0105 najcz\u0119\u015bciej kwalifikowane do napromieniania piersi wraz z regionalnymi w\u0119z\u0142ami ch\u0142onnymi przy zastosowaniu podobnych technik jak w przypadku leczenia oszcz\u0119dzaj\u0105cego ale przy wy\u017cszych dawkach. Z kolei, w przypadku nawrotu miejscowego, je\u015bli wcze\u015bniej chora nie otrzyma\u0142a radykalnego napromieniania na t\u0119 okolic\u0119 z powodzeniem mo\u017cna zastosowa\u0107 napromienianie nawet z intencj\u0105 radykaln\u0105.<\/p>\n Aspekt psychologiczny diagnozy.<\/p>\n Diagnoza choroby nowotworowej jest bardzo trudnym do\u015bwiadczeniem dla ka\u017cdego cz\u0142owieka, dotychczasowe sposoby radzenia sobie przestaj\u0105 dzia\u0142a\u0107, pojawiaj\u0105 si\u0119 silne emocje, z kt\u00f3rymi nie wiemy co zrobi\u0107. Staramy si\u0119 by\u0107 silne i \u201enie poddawa\u0107 si\u0119\u201d a z drugiej strony potrzebujemy p\u0142aka\u0107, z\u0142o\u015bci\u0107 si\u0119 czy ba\u0107. Te trudne emocje s\u0105 zrozumia\u0142\u0105 reakcj\u0105 na wiadomo\u015b\u0107 o diagnozie. Powinny\u015bmy mie\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 wyra\u017cania ich i mie\u0107 wsparcie kogo\u015b, kto zechce je us\u0142ysze\u0107, przyj\u0105\u0107, uzna\u0107.<\/p>\n Od momentu us\u0142yszenia diagnozy raka wiele os\u00f3b przechodzi przez okres smutku i \u017calu. Op\u0142akuj\u0105 utrat\u0119 zdrowia i pewno\u015bci w swoim \u017cyciu. Ten okres smutku mo\u017ce wygl\u0105da\u0107 jak depresja kliniczna, ale to nie jest to samo. \u017ba\u0142owanie \u2013 do\u015bwiadczanie smutku, l\u0119ku, p\u0142acz s\u0105 normalnymi, zdrowymi reakcjami na wiadomo\u015b\u0107 o powa\u017cnych k\u0142opotach zdrowotnych. Zwykle nie trwa to d\u0142ugo i jest normaln\u0105 reakcj\u0105 na znacz\u0105c\u0105 zmian\u0119 w naszym \u017cyciu.<\/p>\n W tym czasie pojawiaj\u0105 si\u0119 te\u017c trudne pytania:<\/p>\n Pierwszym pytaniem, kt\u00f3re najcz\u0119\u015bciej zadaj\u0105 osoby po tym, jak zosta\u0142y zdiagnozowane na raka jest \u201eDlaczego ja?\u201d, \u201eCo zrobi\u0142am nie tak?\u201d Wobec braku odpowiedzi medycznej ludzie sami tworz\u0105 w\u0142asne teorie na ten temat. Niekt\u00f3rzy s\u0105 przekonani, \u017ce zostali ukarani za co\u015b co zrobili, albo czego nie zrobili w przesz\u0142o\u015bci. Inni my\u015bl\u0105, \u017ce gdyby zrobili co\u015b w \u017cyciu inaczej, zapobiegliby chorobie.<\/p>\n Je\u015bli masz takie uczucia, pami\u0119taj, \u017ce nie jeste\u015b odosobniona. Takie my\u015bli i przekonania s\u0105 powszechne u chorych na raka. Pami\u0119taj, \u017ce choroba nie jest kar\u0105 za twoje przesz\u0142e dzia\u0142ania. Nie skupiaj si\u0119 na obwinianiu siebie, albo szukaniu sposob\u00f3w jak m\u00f3g\u0142by\u015b zapobiec chorobie.<\/p>\n Czy ja umr\u0119?<\/strong><\/p>\n To normalne, \u017ce gdy jeste\u015bmy zdiagnozowani na raka zaczynamy my\u015ble\u0107 o \u015bmierci i pojawia si\u0119 l\u0119k. Mo\u017ce ci\u0119 uspokoi to, \u017ce rokowania wielu ludzi, kt\u00f3rzy zachorowali na raka s\u0105 bardzo dobre. Wielu ludzi nadal jest przekonanych, \u017ce \u201erak to wyrok\u201d, \u201erak = \u015bmier\u0107\u201d. Prawda jest jednak taka, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 nowotwor\u00f3w mo\u017ce leczonych z dobrym skutkiem.<\/p>\n Przez ostatnie dekady lekarze i naukowcy zrobili ogromny post\u0119p w leczeniu niekt\u00f3rych form raka. Wiele os\u00f3b jest ca\u0142kowicie wyleczonych, a inni \u017cyj\u0105 przez lata z chorob\u0105 pod kontrol\u0105. Mog\u0105 oni \u017cy\u0107 normalnie, z niewielkimi zmianami, je\u015bli uda im si\u0119 zaakceptowa\u0107 ograniczenia, kt\u00f3re mo\u017ce przynie\u015b\u0107 choroba. Dla nich rak jest chorob\u0105 przewlek\u0142\u0105, jak na przyk\u0142ad cukrzyca.<\/p>\n Jak sobie poradz\u0119?<\/strong><\/p>\n Wi\u0119kszo\u015b\u0107\u00a0 ludzi zdiagnozowana na raka potrzebuje czasu na przyj\u0119cie wiadomo\u015bci o diagnozie, potrzebuje pomy\u015ble\u0107 co jest najwa\u017cniejsze w ich \u017cyciu i znale\u017a\u0107 wsparcie bliskich. Dla wielu jest to bardzo trudny czas pe\u0142en emocji. Uczucia takie jak szok, niedowierzanie, l\u0119k, z\u0142o\u015b\u0107 s\u0105 w tej sytuacji normalne, cho\u0107 trudno jest je prze\u017cywa\u0107 samotnie.<\/p>\n Potrzebujesz uzyska\u0107 jasny obraz tego, co diagnoza i choroba znaczy dla ciebie zar\u00f3wno w sensie fizycznym jak i psychicznym. To zajmie z pewno\u015bci\u0105 troch\u0119 czasu. Pomocna dla ciebie mo\u017ce by\u0107 wiedza o tym, \u017ce wiele os\u00f3b z diagnoz\u0105 raka m\u00f3wi, \u017ce fakt ten da\u0142 im szans\u0119 na przemy\u015blenie swojego \u017cycia i znalezienie si\u0142 i mo\u017cliwo\u015bci, o kt\u00f3rych wcze\u015bniej nie s\u0105dzili, \u017ce je maj\u0105.<\/p>\n Ludzie chorzy radz\u0105 sobie z rakiem tak jak inni radz\u0105 sobie z problemami \u017cyciowymi \u2013 bardzo r\u00f3\u017cnie. Spos\u00f3b w jaki diagnoza raka wp\u0142ywa na nasze cia\u0142o i styl \u017cycia jest r\u00f3\u017cnorodny, wi\u0119c ka\u017cdy musi znale\u017a\u0107 w\u0142a\u015bciw\u0105 dla siebie strategi\u0119 radzenia sobie. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 os\u00f3b kontynuuje prac\u0119 zawodow\u0105, hobby, i utrzymuje relacje z lud\u017ami. Oto kilka porad, kt\u00f3re mog\u0105 by\u0107 pomocne w radzeniu sobie z przyj\u0119ciem diagnozy:<\/p>\n W radzeniu sobie w okresie diagnozy wsparcie bliskich jest bardzo wa\u017cne, pomo\u017ce Ci lepiej znie\u015b\u0107 okres oczekiwania na rozpocz\u0119cie leczenia.<\/p>\n To normalne, \u017ce gdy jeste\u015bmy zdiagnozowani na raka zaczynamy my\u015ble\u0107 o \u015bmierci i pojawia si\u0119 l\u0119k. Mo\u017ce ci\u0119 uspokoi to, \u017ce rokowania wielu ludzi, kt\u00f3rzy zachorowali na raka s\u0105 bardzo dobre. Wielu ludzi nadal jest przekonanych, \u017ce \u201erak to wyrok\u201d, \u201erak = \u015bmier\u0107\u201d. Prawda jest jednak taka, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 nowotwor\u00f3w mo\u017ce leczonych z dobrym skutkiem.<\/p>\n Przez ostatnie dekady lekarze i naukowcy zrobili ogromny post\u0119p w leczeniu niekt\u00f3rych form raka. Wiele os\u00f3b jest ca\u0142kowicie wyleczonych, a inni \u017cyj\u0105 przez lata z chorob\u0105 pod kontrol\u0105. Mog\u0105 oni \u017cy\u0107 normalnie, z niewielkimi zmianami, je\u015bli uda im si\u0119 zaakceptowa\u0107 ograniczenia, kt\u00f3re mo\u017ce przynie\u015b\u0107 choroba. Dla nich rak jest chorob\u0105 przewlek\u0142\u0105, jak na przyk\u0142ad cukrzyca.<\/p>\n Jak sobie poradz\u0119?<\/strong><\/p>\n Wi\u0119kszo\u015b\u0107\u00a0 ludzi zdiagnozowana na raka potrzebuje czasu na przyj\u0119cie wiadomo\u015bci o diagnozie, potrzebuje pomy\u015ble\u0107 co jest najwa\u017cniejsze w ich \u017cyciu i znale\u017a\u0107 wsparcie bliskich. Dla wielu jest to bardzo trudny czas pe\u0142en emocji. Uczucia takie jak szok, niedowierzanie, l\u0119k, z\u0142o\u015b\u0107 s\u0105 w tej sytuacji normalne, cho\u0107 trudno jest je prze\u017cywa\u0107 samotnie.<\/p>\n Potrzebujesz uzyska\u0107 jasny obraz tego, co diagnoza i choroba znaczy dla ciebie zar\u00f3wno w sensie fizycznym jak i psychicznym. To zajmie z pewno\u015bci\u0105 troch\u0119 czasu. Pomocna dla ciebie mo\u017ce by\u0107 wiedza o tym, \u017ce wiele os\u00f3b z diagnoz\u0105 raka m\u00f3wi, \u017ce fakt ten da\u0142 im szans\u0119 na przemy\u015blenie swojego \u017cycia i znalezienie si\u0142 i mo\u017cliwo\u015bci, o kt\u00f3rych wcze\u015bniej nie s\u0105dzili, \u017ce je maj\u0105.<\/p>\n Ludzie chorzy radz\u0105 sobie z rakiem tak jak inni radz\u0105 sobie z problemami \u017cyciowymi \u2013 bardzo r\u00f3\u017cnie. Spos\u00f3b w jaki diagnoza raka wp\u0142ywa na nasze cia\u0142o i styl \u017cycia jest r\u00f3\u017cnorodny, wi\u0119c ka\u017cdy musi znale\u017a\u0107 w\u0142a\u015bciw\u0105 dla siebie strategi\u0119 radzenia sobie. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 os\u00f3b kontynuuje prac\u0119 zawodow\u0105, hobby, i utrzymuje relacje z lud\u017ami. Oto kilka porad, kt\u00f3re mog\u0105 by\u0107 pomocne w radzeniu sobie z przyj\u0119ciem diagnozy:<\/p>\n W radzeniu sobie w okresie diagnozy wsparcie bliskich jest bardzo wa\u017cne, pomo\u017ce Ci lepiej znie\u015b\u0107 okres oczekiwania na rozpocz\u0119cie leczenia.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Radioterapia jest jedn\u0105 z metod leczenia nowotwor\u00f3w, w kt\u00f3rej wykorzystuje si\u0119 promieniowanie jonizuj\u0105ce w celu zniszczenia kom\u00f3rek nowotworowych. W odr\u00f3\u017cnieniu od leczenia systemowego, radioterapia,\u00a0 podobnie jak chirurgia jest leczeniem miejscowym, co oznacza, \u017ce w spos\u00f3b wybi\u00f3rczy oddzia\u0142ywuje wy\u0142\u0105cznie na okolic\u0119, kt\u00f3ra jest napromieniana. Mo\u017ce by\u0107 stosowana jako jeden z element\u00f3w leczenia radykalnego (w celu wyleczenia) […]<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":8636,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_bbp_topic_count":0,"_bbp_reply_count":0,"_bbp_total_topic_count":0,"_bbp_total_reply_count":0,"_bbp_voice_count":0,"_bbp_anonymous_reply_count":0,"_bbp_topic_count_hidden":0,"_bbp_reply_count_hidden":0,"_bbp_forum_subforum_count":0},"categories":[1],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/rakmisja.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8652"}],"collection":[{"href":"https:\/\/rakmisja.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/rakmisja.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/rakmisja.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/2"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/rakmisja.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=8652"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/rakmisja.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8652\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":8653,"href":"https:\/\/rakmisja.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8652\/revisions\/8653"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/rakmisja.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/8636"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/rakmisja.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=8652"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/rakmisja.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=8652"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/rakmisja.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=8652"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}\n
\n